تلویزیون العربیه ۲۵ خرداد، مصاحبه ویژه ای با دکتر ایادعلاوی درمورد اوضاع منطقه و اختلافات با مالکی انجام داد .
مجری خانم سهیر القیسی : شروع ما با پیام اخیر شما خواهد بود، این یک پیام تشدید بود و با قبل فرق داشت و اولین باری بود که از شما می‌شنیدیم که از کلماتی مثل خفاش های تاریکی استفاده می‌کنید و دشمنانت را این‌طور توصیف کردی و انگار که جنگ بی‌پایانی را با برخی از طرفهای سیاسی را شروع کردی که پایان آن را نمی‌دانیم. چه چیزی شما را واداشت که به این تندی صحبت کنید؟
ایاد علاوی نخست‌وزیر سابق و رئیس لیست العراقیه: این پیام بیش از این‌که جنگ باشد، به صدا در آوردن ناقوس خطر در کشور است . در کشور اختناق غیرمعمول وجود دارد و این اختناق در پهنه‌های مختلفی به‌خصوص بعد از انتخابات اخیر به‌وجود آمده و تا بحال ادامه دارد که در رابطه با تشکیل دولت، شراکت ملی، در بنای نهادهای حرفه‌ای کشوری که به دور از فرقه‌گرایی سیاسی باشد که بتواند در جامعه عراق آن‌چه که باید انجام بدهد، در تظاهرات مردم که در همه مناطق عراق شروع شده است ولی متاسفانه همان‌طوریکه دیدیم در جمعه گذشته سرکوب شد، خودش را نشان می‌دهد، پیامدهای امنیتی خطرناکی دارد که آن را برای عراق تهدید جدی می‌دانیم، برگشت فرقه‌گرایی سیاسی به صحنه سیاسی عراق و همه اینها مسائلی خطرناک هستند وتهدیدات آن را احساس کردیم به‌خصوص بعد از این‌که دولت و نخست‌وزیر در اجرای شراکت ملی آشکارا ط فره رفتند .
مجری : منظور شما توافقات اربیل است که امضاء شد و بر اساس آن دولت تشکیل شد.
علاوی : بله
مجری : آنها شما را مسئول شکست روند سیاسی می‌دانند حتی موضوع بجایی رسیده است که آنها می‌خواهند علیه شما شکایت کنند؟
علاوی : مسائل اینطوری حل نمی‌شود، اگر با شکایت می‌شد حل کرد که ما شکایت می‌کردیم و مسائل را از طریق دادگاه حل می‌کردیم این درصورتی است که دستگاه قضایی کاملی وجود داشته باشد. در قانون اساسی، شورای وزیران با نخست وزیرش می‌توانند تصمیم‌گیریهای اجرایی اتخاذ کنند و نخست‌وزیر به تنهایی نمی‌تواند، این بر اساس قانون اساسی است. بر این پایه ما در موضوع شراکت ملی خواستیم که اساسنامه وجود داشته باشد و در شورای وزیران اختیارات و مسئولیتها را مشخص کند. زیرا که قانون اساسی می‌گوید که شورای وزیران مسئول اجرایی وضعیت عراق است. تا به امروز اینکار صورت نگرفته است. شما می‌دانید که دولت در ماه ۱۲تشکیل شد و حال ما در پایان ماه ششم هستیم که تقریباً هفت ماه گذشته است و قبل از آن چهار پنج ماه گفتگو ومذاکرات بود پس این ما نبودیم که باعث تاخیر شدیم.
مجری : گفتگوها شش ماه طول کشیده بود.
علاوی : این ما نبودیم که موضوع را به تاخیر انداختیم، آن‌چه باعث تاخیر شد عدم التزام و عدم اجرای توافقاتی بود که داشتیم. برای مثال ما توافق کرده بودیم که طی شش ماه نیروهای امنیتی و نظامی و اطلاعاتی که به نخست‌وزیر وصل هستند از او جدا شده و به وزارت‌خانه‌های دفاع و کشور منتقل شوند وسقف زمانی ما شش ماه بود .
مجری : می‌گویند که وقتی از العراقیه خواستیم که بر اساس توافق مثلاً برای وزارت دفاع اسامی را معرفی کنند ولی العراقیه فرد کارآیی معرفی نکرده است.
علاوی : انتقال این نیروها ربطی به معرفی وزیران ندارد. اینکار باید انجام می‌شد ولی تا بحال و بعد از گذشت شش ماه هنوز این نیروها از نخست‌وزیر به وزارت‌خانه‌های ذیربط منتقل نشده‌اند. در رابطه با معرفی وزیران ما اولین کسی بودیم که وزیر غیرنظامی معرفی کردیم که این بر اساس قانون اساسی عراق است زیرا که در قانون اساسی آمده است که وزیر دفاع باید غیرنظامی‌باشد. ما شخصی را انتخاب کردیم که قبلاً در عراق وزیر کشور بوده است وهویت سیاسی اش ونقشش شناخته شده است ولی پذیرفته نشد و مالکی به من گفت که می‌خواهیم وزیر دفاع نظامی‌باشد لذا حدود هشت نظامی را کاندید کردیم که یکی از آنها کاندیداتوریش را پس گرفت ولی در رابطه با بقیه هنوز مخالفتی به من ابلاغ نشده است، این در حالی است که ما از آنها انتظار داشتیم که کاندیدای وزیر کشور و امنیت ملی را معرفی کنند که تا این لحظه نکرده‌اند و هنوز حتی یک نام نیز دریافت نکرده‌ایم در صورتی‌که ما اسامی کامل را به آنها دادیم.
مجری : دکتر، به‌نقل از شما گفتند که می‌خواهید در مجلس مالکی را استیضاح کنید، درباره چه چیزی مالکی را استیضاح می‌کنید؟
علاوی : در مجموعه‌ای مسائل است، در مسائل مربوط به فساد اداری، در مسائل مربوط به وضعیت امنیتی، فرار شخصیت های مهم القاعده که جنایت کرده‌اند از زندانها، پدیده فرار مستمر از زندانها، برای مثال امروز وارد شورای استان دیالی شدند و سه ساعت آن را گرفته بودند. پیامدهای امنیتی وجود دارد و می‌خواهیم از او سؤال کنیم که داستان چیست؟ در صورتی‌که می‌بایست در شورای وزیران و در رابطه با موضوع صد روز او به‌عنوان وزیر دفاع و وزیر کشور و رئیس اطلاعات و وزیر امنیت ملی دیدگاهش نسبت به وضعیت امنیتی را ارائه بدهد زیرا که این موضوع مهمترین موضوع کشور است و بدون امنیت نه اقتصاد بهبود می‌بخشد و نه محیط زیست و هیچ کاری انجام نمی‌شود ولی چیزی ارائه نداد لذا می‌خواهیم در مجلس از او سؤال کنیم که در رابطه با وضعیت امنیتی توضیح بدهد.
مجری : در رابطه با استیضاح وی در مجلس، اعضایی در دولت قانون می‌گویند دکتر ایاد علاوی به چه صفتی می‌خواهد مالکی را استیضاح کند، در صورتی‌که او سوگند مجلس نیز نخورده است و نماینده مجلس نیست؟
علاوی : اولاً من سوگند قانونی را خورده‌ام و هنگام سوگند خوردن مثل بقیه در مجلس بودم . دوم این‌که اساسنامه مجلس می‌گوید که ۲۵نماینده می‌توانند امضاء کنند و هر مسئول اداری و دولتی را درهرمنصبی که باشد مورد استیضاح قرار بدهند و باید پاسخ بدهد و ما می‌خواهیم از او سؤال کنیم که داستان چیست اینکار از بابت گلایه وغیرو نیست بلکه به‌خاطر منافع کشور است زیرا که ما باید بدانیم که این کشور به کدام سمت می‌رود.
مجری : به‌نظر شما به کدام سمت می‌رود به‌خصوص بعد از جنگ اخیر که برخی انتخابات زودرس را ترجیح می‌دهند و در دولت قانون می‌گویند که بعد از خروج العراقیه دولت اکثریت را تشکیل می‌دهیم.
علاوی : فکر نمی‌کنم که دولت اکثریت پاسخ مشکلات عراق باشد. این ارزیابی شخصی من است. پاسخ واقعی انتخابات زودرس است. من شخصاً اولین کسی بودم که این موضوع را مطرح کردم و مستمر از طیف های مختلف عراقی پاسخ گرفتیم و رو به افزایش است که راه‌حل در انتخابات جدیدی است تا این‌که وضعیت بهتر روشن شود تا هرکسی که در این انتخابات برنده شد سرکار بیاید. حل وفصل سطحی مسائل و بدون دیدگاه مشخص و به‌صورت عجولانه نمی‌تواند مشکلات عراق را حل کند. عراق مشکلات پیچیده و زیادی دارد لذا وقتی که من در این پیام صحبت کردم زمانی بود که مسائل به نقطه ای رسیده بود که دیگر قابل پذیرش نبود برای این‌که عراقیان بدانند که ما به مرحله‌ای رسیده‌ایم که چه بسا خطرناک باشد و درنتیجه همه ما مسئول هستیم که راه‌حل واقعی پیدا کنیم ولی اگر در پیدا کردن راه‌حل همین طوری که الآن است ناتوان شدیم راه‌حل در انتخابات زودرس خواهد بود تا حداقل کسی که می‌تواند، برنده شود و به این موضوع خاتمه داده شود.
مجری : ولی اجرای آن مشکل خواهد بود آخرین موضع‌گیری دولت قانون این بود که ما گفتگو می‌کنیم و کمیته‌های مربوط به توافقات اربیل و وزیران امنیتی با العراقیه گفتگو می‌کنند ولی با جنبش وفاق گفتگو نمی‌کنند که ریاست آن با خود شماست، برخی می‌گویند که با علاوی گفتگو نمی‌کنیم ولی با العراقیه گفتگو می‌کنیم، پاسخ شما چیست؟
علاوی : العراقیه به این پیام متعهد است. همان‌طوریکه دیدید نمایندگان العراقیه در مجلس کنفرانس گذاشتند و صحبتی که من کردم نظر العراقیه و حتی کسانی است که در العراقیه نیستند. حتی نظر بخش های زیادی در اتحاد ملی است این یک واقعیت است ولی برخی نمی‌توانند صحبت کنند یا نمی‌خواهند صحبت کنند و شرایط مانع آن می‌شود که صحبت کنند ولی من با صراحت صحبت کردم زیرا که بنظرم مهم است که مردم عراق و طیف سیاسی عراقی بدانند. لذا العراقیه متحد است و آنها دو گزینه دارند یا با العراقیه وارد گفتگو بشوند و مذاکره کنند و این پروژه را کامل کنند و یا از گفتگو با العراقیه پرهیز کنند و اگر با العراقیه گفتگو نکردند تأکید دیگری بر انحراف روند سیاسی است.
مجری : می‌گویند که با جنبش وفاق گفتگو نمی‌کنند. می‌گویند که گفتگو ادامه دارد آیا شما تکذیب می‌کنید که گفتگو با برخی در العراقیه بغیر از جنبش وفاق ادامه دارد؟
علاوی : خیر، همه آن را تکذیب کردند. این تبلیغاتی است که درست می‌کنند و دیشب به من خبر دادند. حتی امروز برادر صالح المطلک نپذیرفت که در نشست شورای وزیران شرکت کند مسئولین بین‌المللی نیز سراغ او رفتند ولی گفت که شرکت نمی‌کنم و ما در رابطه با شراکت ملی تعهداتی داریم، لذا این‌که با برخی گفتگو کنند و با برخی دیگر نکنند این نیرنگی است که به پیش نمی‌رود آنها تلاش می‌کنند که بین ما تفرقه بیندازند به همین مناسبت خوب است بگویم در حقیقت یک احساس فزاینده نه فقط در العراقیه بلکه درائتلاف ملی نیز وجود دارد، احساس بسیاری از مردم بی‌دفاع عراق است که اوضاع عراق به شکل درستی پیش نمی‌رود و مردم نیز این احساس را دارند که مسائل درست پیش نمی‌رود و در نتیجه بایستی اصلاح صورت بگیرد. امور کماکان متوقف است. اصلاح مشکل است و وضعیت نمی‌تواند به سمت اکثریت رفتن باشد. احتمال دارد ما اکثریت را تشکیل دهیم و با برخی از طرفها در ائتلاف ملی توافق کنیم و با برخی از طرفها در ... (مجری صحبتش را قطع می‌کند.)
مجری: این حرف را یکی از اعضاء العراقیه نیز گفت. اما بگذارید بعد از آنتراکت راجع به موضوعات دیگر ادامه دهیم. (آنتراکت می‌دهد. م)
مجری: در پیام اخیرتان از ایران و توسعه نفوذ ایران صحبت کردید و این البته برای اولین بار نیست. اما الآن که منطقه در وضعیت انقلاباتی که تاکنون سابقه نداشته قرار دارد، با این وضعیت الآن تفاوت نقش ایران چگونه است؟
علاوی: به‌دلیل آن‌چه در برخی از کشورهای عربی در حال وقوع است یعنی تغییرات و یا احتمال تغییراتی که در راه است، ایران الآن نسبت به قبل احساس فشار بیشتری می‌کند. وضعیت فعلی ایجاب می‌کند که روابط متقابلی با ایران برقرار شود. تاریخ و جغرافیا یک چنین چیزی را ایجاب می‌کند. اما یک چنین روابط متقابلی نیاز به ایجاد یک رابطه بسیار روشنی دارد و آن هم عدم دخالت در امور داخلی است. نه ما در امور آنها دخالت کنیم و نه آنها در امور ما دخالت کنند. طبعاً نه فقط در عراق. بلکه منظورم در کل منطقه است. در امارات، کویت، بحرین، سوریه، فلسطین، لبنان و سایر جاها. نقش ایران تشویق کننده و اطمینان بخش نبوده است. من بارها با آنها صحبت کرده‌ام. با سفیر آنها در بغداد صحبت کرده‌ام. من برای دیدار به تهران نرفتم. من به آنها می‌گویم از شما می‌خواهیم گشایش بیشتری داشته باشید و جوابگوی عدم دخالت در امور عراق باشید. من نمی‌گویم کدام دخالتها، دخالتها روشن است. در حقیقت حتی در موضوع تشکیل وزارتخانه‌ها نیز دخالت کردند ما اینرا با رهبران کشورهای مهم نیز صحبت کردیم. آنها تلاش کردند بین ما (العراقیه) و ایران میانجیگری کنند. اما متأسفانه موفق نشدیم. حتی در مراحل آخر کمی قبل از تشکیل کابینه، یکی از رهبران عرب از من پرسید که تعدادی از برادران در العراقیه نیز با من بودند. نزدیک زمانی که می‌خواستند به ایران برای بحث در مورد موضوع عراق بروند. پرسید شما کجایید؟ آیا راضی هستید؟ گفتم موضوع نخست‌وزیری برای من مهم نیست، توافق سیاسی و شراکت ملی برای من مهم است. گفتم ما حاضریم آدمهای دیگری باشند. در طیف سیاسی در ائتلاف ملی، ما عادل عبدالمهدی را قبول داریم. فلان کس و فلان کس را قبول داریم. یعنی برخی از برادران را از جمله رهبرانی که بودند را ستودم. اما چیزهایی بود. (مجری قطع کرد. م)
مجری: اما برای بار سوم استعفاء داد و بینندگان یادشان هست.
علاوی: و یک نوع اصرار وجود داشت. بر اساس آن‌چه رئیس‌جمهور به ما گفت که اشکالی ندارد. طبعاً او رئیس‌جمهور سوریه است بشار الاسد که با او صحبت کردیم. جناب رئیس‌جمهور اسد. آن فرد به ایران رفت و برای برخی از امور تلاش کرد. اما ظاهراً از طرف ایرانیان برای قدرت نگرفتن العراقیه اصرار وجود داشت. اصراری که الآن نیز هم‌چنان در رابطه با موضوع حاکمیت وجود دارد. این به‌نظر من وضعیت بسیار خطرناکی را به‌طور خاص در عراق به‌وجود آورده است . عراق رکن مهمی در ثبات منطقه است. و هر نفوذی که موجودیت سیاسی عراق را تضعیف کند، روی منطقه تأثیر خواهد داشت.
مجری : الآن وضعیت متفاوت است و ایران می‌گوید که اجازه دخالت نظامی در سوریه را نمی‌دهد. اگر در عراق اعتراضات گسترده‌تر شود و وضعیت در سوریه نیز به‌صورتی در آید که نیازمند دخالت نظامی و بین‌المللی باشد، اوضاع در عراق چگونه خواهد شد؟
علاوی : صریح بگویم به‌دلیل وضعیت کنونی در سوریه و بحرین و یمن و موضع ایران که چه بسا تحولاتی ممکن است رخ دهد، وضعیت خطرناک خواهد بود آن هم نه فقط برای عراق بلکه برای کل منطقه خطرناک خواهد شد. بایستی از الآن سناریوهایی در مورد این وضعیت در رابطه با ایران و ترکیه و اوضاع کلی منطقه مشخص نمود. اگر امروز خدای ناکرده مجدداً منطقه وارد جنگهای نظامی‌شود با توجه به انقلابات کنونی در منطقه فاجعه ای برای همگان خواهد بود و ایران نیز از این فاجعه نجات پیدا نخواهد کرد.
مجری : آیا شما در طی بحران کنونی با بشار الاسد تماس گرفته‌اید؟
علاوی : بله با بشار الاسد تماس گرفتم با علی عبدالله صالح تماس گرفتم. این بحران بحرانی وحشتناک است که در واقع نمی‌دانیم که چه نتایجی ببار خواهد آورد.
مجری : در مورد تماس با بشار الاسد آیا وی را نصیحت کردید چرا که الآن شخصیت های بسیاری با وی تماس گرفتند و به تماسهای بان کی‌مون نیز پاسخ داده نشده است.
علاوی : من مدتی پیش با وی تماس گرفتم و هم‌چنین قبل از حوادث کنونی وی را دیدم. آنموقع من در لبنان بودم و با سعد الحریری و نجیب میقاتی و نبیه بری و دیگران ملاقات کردم و تلاش می‌کردم که در حد امکان به وضعیت لبنان سروسامانی بدهم تا این‌که از دفتر بشار الاسد با من تماس گرفته شد و من برای دیدار با وی به دمشق رفتم و هم‌چنین برای دیدار با نخست‌وزیر ترکیه نیز به ترکیه رفتم. وقتی در لبنان بودم به برادر سعد الحریری که یک سخنرانی در تظاهرات بزرگی داشت، گفتم که مهم پافشاری بر وحدت ملی لبنان است و این‌که دریچه ای با سوریه باز بماند. وقتی من بشار الاسد را دیدم همین مطلب را به وی گفتم و اضافه کردم که مهم این است که شما با لبنان طوری رفتار کنید که لبنانی ها را از طائفه گرایی دور کند و مهم این است که سوریه طوری با جریانهای لبنانی تنظیم کند که گویی همه را به یک چشم می‌بیند و اگر خدای ناکرده اوضاع در لبنان سمت‌گیری نامطلوبی پیدا کند در خود سوریه نیز تاثیر خواهد گذاشت و سوریه نیز از این امر مستثنی نخواهد بود. بشار الاسد نیز پاسخ مرا داد که سه الی چهار ساعت صحبت کردیم و وی گفت من مثبت با این امر تنظیم خواهد کرد. البته من فکر می‌کنم که مقداری دیر شده بود و تظاهرات در سوریه شروع شده بود.
مجری : یعنی در طی تظاهرات با وی صحبت نکردی؟
علاوی : دو بار با وی تماس گرفتم.
مجری : به وی چه گفتید؟
علاوی : اولین تماس حدود یک هفته بعد از حوداث سوریه بود و این خوش‌بینی وجود داشت که امکان دارد بر وضعیت کنترل پیدا کند. تماس دوم نیز حدود سه هفته بعد از تظاهرات در سوریه بود که بعد از دیدار نخست‌وزیر ترکیه از بغداد و دیدارش با من بود که من در مورد گفتگویم با بشار الاسد با وی صحبت کردم و نخست‌وزیر ترکیه نیز نکاتی که داشت را بمن گفت و یک نامه‌ای از طرف بشار الاسد به نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور ترکیه در رابطه با وضعیت کلی منطقه بود، بعد از این‌که نخست‌وزیر ترکیه را در بغداد دیدم مشاهده کردم که دیگر جای موضع‌گیری از طرف من وجود ندارد. بعد از آن حدود یک هفته تا ۱۰روز بعد از من خواسته شد که به سوریه بروم و من دیدم که چیزی برای آرام کردن اوضاع ندارم که ارائه دهم . من فکر می‌کنم که شدت گرفتن وضعیت کنونی و دخالت کشورهای منطقه در این رابطه و از جمله دخالت ایران خطر بزرگی را متوجه منطقه خواهد نمود و نصیحت من به ایران این است که به‌صورتی مثبت در منطقه دخالت کند و نه منفی و تلاش کند که با کشورهای عربی به‌صورتی مثبت تعامل کند .
مجری : شما در مورد چند احتمال مانند انتخابات زودرس و یا این‌که العراقیه دولت را با اکثریت تشکیل دهد صحبت کردید، آنان نیز در مورد تشکیل دولت اکثریت صحبت می‌کنند و صحبت از گفتگو با طرفهای دیگر بجز جنبش وفاق بریاست علاوی است. آیا شما به نقطه غیرقابل بازگشت به مشارکت ملی رسیده‌اید؟
علاوی : خیر. فکر نمی‌کنم که به نقطه غیرقابل بازگشت رسیده باشیم بلکه فکر می‌کنم که به دور از جنجالهای تبلیغاتی گزینه‌های زیر وجود داشته باشد: گزینه اول محقق کردن کامل و واقعی آن‌چه که در رابطه با شراکت ملی توافق کرده‌ایم می‌باشد. دولت اکثریت محقق نخواهد شد و مشکل است. گزینه دوم طرح موضوع سلب اعتماد و انتخاب نخست‌وزیر است که یکی از برادران در ائتلاف ملی باشد. گزینه سوم نیز انتخابات زودرس است. اینها بر اساس ارزیابی های من گزینه‌های موجود می‌باشد. بیشترین احتمال محقق کردن شراکت ملی است چرا که ما در برابر عراقیان مسئول بوده‌ایم و در نتیجه برای ساختن عراق بر پایه درست مسئولیت بر دوش مان است و من فکر می‌کنم که راه ساختن این پایه درست شراکت ملی می‌باشد و اگر این محقق نشد بایستی به‌دنبال گزینه‌های دیگر برویم یعنی یا سلب اعتماد یا انتخابات زودرس»
