تقریبا تمامی نویسندگان، منتقدان و کارشناسان سینما فیلم «پایاننامه» را بدترین فیلمی میدانند که در سال ۸۹ ساخته شده است. این همان فیلمی است که به عنوان پروژه دولتی قتل نداآقاسلطان شناخته میشود. این واکنش اهالی سینما به خوبی میزان مقبولیت تفکر احمدینژادی را در میان اهل فرهنگ و سینما نشان میدهد.
از سوی دیگر، به نظر میرسد فیلم «پایاننامه» سینمای مطلوب دولت کودتا است که برای شکلگیری آن از هیچ چیزی فروگزاری نکرده و نمیکند.
اما این سینمای به تمامی معنا «مبتذل» جایگاهی در میان هنرمندان این حرفه ندارد؛ پیش از شروع ساخت این فیلم تعدادی از بازیگران سینما از همکاری با آن خودداری کردند.
محصول مشترک وزارت ارشاد و وزارت اطلاعات
فیلم «پایاننامه» که به رویداد اعتراضات خیابانی جنبش سبز به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری پرداخته، رسما اعلام شده که به هزینه وزارت ارشاد اسلامی ساخته شده و گفته شده تیم فرهنگی وزارت اطلاعات مشاوران سازندگان آن بودهاند.
یک کارشناس سینمایی نوشته است: «با این رای کارشناسان سینمایی در همراهی با مردم معترض با احترام به نداآقاسلطان رای به ابطال برداشت دولتی از قتل نداآقاسلطان دادهاند.»
فیلم «پایاننامه» به کارگردانی حامد کلاهداری و تهیهکنندگی روحالله شمقدری و با بازی لیلا اوتادی در نقش ندا آقاسلطان است که به حوادث پس از انتخابات بحث برانگیز ریاست جمهوری ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ و قتل ندا آقاسلطان میپردازد.
تنها سه ساعت پس اعلام خبر بازی لیلا اوتادی در نقش ندا آقاسلطان، خبرگزاری فارس، در گفتوگویی با لیلا اوتادی این خبر را تکذیب کرد. او اخباری را که درباره بازیاش در فیلم پایاننامه در نقش ندا آقاسلطان منتشر شده بود کذب محض خواند.
همچنین پس از انتشار این خبر اعتراض مخالفان در شبکههای اجتماعی اینترنتی آغاز شد. صفحه مخالفان لیلا اوتادی در شبکه اجتماعی فیس بوک تنها در کمتر از هفت ساعت به سه هزار عضو رسید.
جواد شمقدری، معاون سینمایی وزیر ارشاد، در مورد خبر ساخت فیلمی درباره ندا آقاسلطان گفت داستان پایاننامه را خوانده و ربطی به موضوع ندا آقاسلطان ندارد. امیر آقایی نیز که قرار بود در این فیلم بازی کند به دلیل تغییر نسخه اولیه فیلمنامه از بازی در این فیلم انصراف داد.
تمجید خبرگزاری فارس از فیلم پایاننامه
اما خبرگزاری فارس این فیلم را یك اتفاق در سینمای ایران میداند به این خاطر كه " كارگردان آن سوژهای را برای فیلم خود انتخاب كرده كه هنوز بوی تعفن آن به مشام میرسد".
ارگان رسمی سپاه پاسداران در این زمینه نوشته است: «فیلم پایاننامه سعی دارد كه نشان دهد فتنه ۸۸ تنها خیال و توهم عدهای طرفدار نظام اسلامی نیست، بلکه فیلمی است كه با صراحت تمام به نقش عوامل داخلی در فتنه ۸۸ اشاره میكند و نشان میدهد كه عدهای با پول این مردم برای متزلزل ساختن نظام سیاسی جمهوری اسلامی میكوشند و با مصونیتی كه دارند كسی جلودار آنها نیست.»
فارس با تحسین از شجاعت کلاهداری کارگردان ۲۸ ساله این فیلم و انتقاد از بهروز افخمی کارگردان فرزند صبح نوشت: "كلاهداری را باید تحسین كرد چرا كه از فیلم خود دفاع میكند و آن را فیلم خود میداند، بهخلاف كارگردان باسابقهای كه بعد از سالها وقت تلف كردن و صرف دو میلیارد پول حاضر نمیشود بگوید من فیلم فرزند صبح را ساختم و صراحتا از قبول مسئولیت درباره شبهفیلم خود شانه خالی میكند."
هو کردن فیلم «پایاننامه» در جشنواره
اما نمایش فیلم سینمایی پایاننامه که در واقع نخستین فیلم سینمای ایران درباره رویدادهای پس از انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته به شمار میآید، در جشنواره فجر با هو کردن و سوت زدن تماشاگران مواجه شد.
روحالله شمقدری، تهیهكننده فیلم در نشست نقد و بررسی این فیلم در واکنش به اعتراض تماشاگران گفت: "مشكل پایاننامه این است كه حرف سیاسی میزند و این حرف را بعضی از دوستان نمیپسندند."
حامد کلاهداری، کارگردان فیلم در انتقاد از کسانی که فیلم او را هو کردند گفت: "من با ۷ نفر میتوانم فیلم اسپیلبرگ را خراب كنم. معلوم بود چه كسانی در سالن قصد تخریب كار را داشتند."
به گفته شهرام خرازیها منتقد ماهنامه سینما، "تماشاگرنماهایی كه پایاننامه را هو كردند، همان جوجه منتقدهایی بودند كه نه املا و انشای درست و حسابی دارند نه قادر به ارائه تحلیل حرفهای از فیلمها هستند."
خرازی ها در گفتوگو با خبرگزاری فارس، پایاننامه را تجربهای نو در سینمای سیاسی و ژانر اكشن خواند.
به نظر این منتقد سینما، " فیلم پایاننامه از دانشجویان جوانی میگوید كه ناخواسته قربانی شطرنج سیاست و فتنهگرانی میشوند كه جز كسب قدرت اندیشه دیگری در سر نمیپرورانند".
یكی از حاضران در جلسه نیز در اعتراض به هوکردن فیلم از سوی خبرنگاران و نمایندگان رسانه های گروهی گفت: "از سال آینده باید قبل از برگزاری جشنواره یك دوره كلاس آموزش دیدن فیلم برای منتقدان و روزنامهنگاران برگزار شود تا در حین دیدن فیلم از خود صدای حیوانات و وحوش را ساطع نكنند."
اما یک دوستدار سینما واکنش تماشاگران به فیلم پایان نامه را در جشنواره فجر چنین گزارش کرده: «امشب فیلم پایان نامه و حامد کلاهداری در سینمای مطبوعات هو شدند. از لحظه شروع فیلم تا پایان آن، حاضران در سالن به تمسخر و هوکردن فیلم و صحنه های مضحکش کردند. این تمسخر با نمایش تصویر شریفینیا، احمد نجفی - که در تیتراژ فیلم سید خوانده شده بود!- و خود حامد کلاهداری به اوج رسید. در صحنهای از فیلم که کلاهداری در نقش یک راننده آژانس به همراهانش میگوید: " حالا ما یک گهی خوردیم" سالن از تشویق منفجر شد! انگار که کلاهداری برای ساخت فیلم بدش معذرت بخواهد! این خندههای مکرر و هو شدن فیلم و عواملش، با اعتراض حراست و عوامل حاضر در سینما روبهرو شد که آن ها با هو شدن توسط تماشاگران ساکت شدند!»
انتقاد منتقدان طرفدار احمدینژاد از فیلم پایان نامه
اما فیلم پایاننامه فقط اعتراض سینماگران مستقل را در پی نداشت. در حالی که در طول برگزاری جشنواره فیلم فجر، بحثهای مختلفی در دفاع و یا انتقاد از فیلم پایاننامه صورت گرفته بود به تازگی تعدادی از نویسندگان سینمایی رسانههای اصولگرا نیز از ضعفهای فیلم پایاننامه انتقاد کردهاند.
محمود گبرلو از روزنامهنگاران اصولگرا، که پیشتر دبیر فرهنگی خبرگزاری فارس بوده، در برنامه هفت در صحبتهایی از فیلم پایان نامه انتقاد کرده و کارگردانی آن را ضعیف خوانده است .
از سویی دیگر ،سعید مستغاثی نیز از که از نویسندگان ومنتقدان مورد علاقه جریان اصولگراست نیز به تازگی در گفت وگویی با کیهان از ضعفهای این فیلم انتقاد کرده است.
مستغاثی به کیهان گفته : فيلم «پايان نامه» به كارگرداني حامد كلاهداري هم اگرچه در راستاي روشنگري درباره فتنه ساخته شده كه جاي تقدير دارد، اما اين فيلم به قدري ضعيف توليد شده كه نتيجهاي معكوس دارد و يك نوع دفاع بد از انقلاب محسوب ميشود.
همچنین در دو نظرسنجی که سایتهای خبر آنلاین و سینمانگار از منتقدان سینما درباره فیلمهای جشنواره فیلم فجر انجام دادهاند فیلم پایان نامه به عنوان بدترین فیلم جشنواره از نظر آنان شناخته شده است .
در نظرسنجی سایت خبر آنلاین فیلم “پایاننامه” به کارگردانی حامد کلاهداری به عنوان بدترین فیلم جشنواره امسال از نگاه ۲۳ منتقد و نویسنده انتخاب شد.
سایت تخصصی سینما (سینما نگار) در نظرخواهی از ۱۹ نفر از منتقدان سینمای ایران، نظر آنها را درباره بهترین و بدترین فیلم جشنواره بیست و نهم جویا شد .
به گزارش پارس توریسم در این نظر سنجی، فیلم «جدایی نادر از سیمین» به کارگردانی اصغر فرهادی با ۷۳.۶۸ درصد آرا، مقام بهترین فیلم بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر را کسب نمود. همچنین فیلم «پایان نامه» ساخته حامد کلاهداری با ۳۱.۵۷ درصد آرا، حائز مقام بدترین فیلم جشنواره بیست و نهم شد