شبکه تلویزیونی "المیادین" که مقرش در بیروت است، یک هفته پس از سفر سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به بیروت مصاحبه ای با او پخش کرد.
جلیلی در این مصاحبه تاکید کرد که ایران آماده انتقال قدرت در سوریه است «به شرط این که این روند داخلی، بدون دخالت خارجی و برپایه انتخابات آزاد باشد.»
این در حالی است که چند روز پیش از آن جلیلی در دیدار با بشار اسد رئیس جمهور سوریه بر پشتیبانی نظام ایران از نظام بشار اسد تاکید کرده بود.
سخنان جلیلی در آستانه سفر محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران به جده در پاسخ به دعوت پادشاه سعودی به منظور مشارکت در اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی ایراد شده است؛ نشستی که تعلیق عضویت سوریه در این سازمان یکی از مصوبه های آن بود.
مصاحبه جلیلی و سخنرانی محمود احمدی نژاد در اجلاس مکه که در آن هیچ اشاره ای به سوریه و بحران آن نکرد، در حالی که جمهوری اسلامی، همپیمان نزدیک نظام بشار اسد به شمار می آید، نشانگر این است که پشت درهای سیاست در تهران، اتفاقی در حال وقوع است؛ اتفاقی که برخی از منابع آگاه از تصمیم گیری های سیاسی در ایرانی، برخی از گوشه های آن را در اختیار "العربیه.نت" قرار دادند.
جلسات مکرر شورای عالی امنیت ملی ایران درباره سوریهبنا بر اطلاع رسیده به "العربیه.نت" سلسله جلساتی با موضوع بحران سوریه در شورای عالی امنیت ملی ایران برگزار شد؛ جلساتی که آرام نبود و شاهد اختلاف نظر و بگو مگوهایی میان حاضران هم بود.
به طور کلی، تصمیم گیرندگان سیاسی در ایران، آن هایی که جلسات شورای عالی ملی این کشور حضور می یابند، به دو دسته تقیم می شوند. آن هایی که معتقدند "احتمال سرنگونی نظام بشار اسد اخیرا به شکل قابل ملاحظه ای افزایش یافته، از همین رو باید خود را برای "روز پس از سرنگونی او آماده کرد."
سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، این تفکر را نمایندگی کرده و بر آن اصرار می کند. در مقابل، افرادی که بیشتر چهره نظامی دارند و از سران کنونی سپاه پاسداران به شمار می آیند، خواستار چند برابر شدن کمک های ایران به نظام سوریه در زمینه های اقتصادی و نظامی هستند. حسین طائب معاون اطلاعات سپاه پاسداران، نماینده این تفکر است که آن را در جلسات مطرح کرده و بر آن اصرار می ورزد.
به هر روی، تصمیم گیر نهایی آیت الله علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران است و شورای عالی امنیت ملی این کشور، در نهایت پیشنهادهای خود برای صدور فرمان، به او ارائه می دهند.
بنا بر اطلاعات رسیده به "العربیه.نت"، در یکی از جلسات، سعید جلیلی می گوید: "از خودمان بپرسیم که آیا در شرایط موجود باید به کمک های خود به نظام بشار اسد به این شکل ادامه دهیم؟ یا این که نتیجه این جنگ باخت است و باید برای یافتن جانشینی بهتر از اسد در سوریه سرمایه گذاری کنیم؟"
در این دیدگاه علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه ایران با سعید جلیلی هم نظر است.
در جلسات یاد شده، حیدر مصلحی وزیر اطلاعات ایران و مسئولان بلندپایه دستگاه تحت مدیریتش، اطلاعاتی درباره وضعیت داخلی سوریه ارائه دادند. آن ها با نگرانی به انگیزه و توانایی رو به افزایش مخالفان بشار اسد اشاره کردند در حالی که به گفته آن ها عزم، اراده و توانایی نیروهای دولتی، در حال افت شدید است.
حسین طائب و همفکرانش اما
معتقدند که بحرانی تر شدن وضعیت نظام بشار اسد دلیلی است بر این که باید
از رهبری ایران خواسته شود تا کمک های محرمانه به نظام حاکم بر سوریه افزایش یابد.
آن ها همچنین نسبت به فقدان کنترل بر شهرهای بزرگ به ویژه دمشق پایتخت توسط نیروهای
دولتی ابراز نگرانی کردند.
از همین رو یکی از فرماندهان سپاه پاسداران در یکی از جلسات ابراز عقیده کرد که "باید روند کمک ها به نظام اسد پیش از آن که کار از کار بگذرد افزایش یابد". به گفته او نیروهایی از "حزب الله لبنان" تامین امنیت سازمان های حساس در سوریه را آغاز کردند و در نقاط ضعف نظام مستقر شدند. او ادامه داد که "سپاه پاسدارن" میزان حضور خود را در سوریه به منظور محافظت از منافع جمهوری اسلامی در حال فروپاشی نظام اسد افزایش داده است.
در یکی از جلسات، علی اکبر صالحی اظهار داشت که برپایه دستور محمود احمدی نژاد، وزارت امور خارجه ایران از تابستان ۲۰۱۱، اقدام به ارزیابی کلی و برپایی ارتباطات محرمانه با برخی از شخصیت های سیاسی جدید خارج از حلقه نزدیکان اسد کرده است. به گفته صالحی، این شخصیت هم از درون نظام و هم از میان اپوزیسون سوریه هستند.
از همین رو یکی از فرماندهان سپاه پاسداران در یکی از جلسات ابراز عقیده کرد که "باید روند کمک ها به نظام اسد پیش از آن که کار از کار بگذرد افزایش یابد". به گفته او نیروهایی از "حزب الله لبنان" تامین امنیت سازمان های حساس در سوریه را آغاز کردند و در نقاط ضعف نظام مستقر شدند. او ادامه داد که "سپاه پاسدارن" میزان حضور خود را در سوریه به منظور محافظت از منافع جمهوری اسلامی در حال فروپاشی نظام اسد افزایش داده است.
در یکی از جلسات، علی اکبر صالحی اظهار داشت که برپایه دستور محمود احمدی نژاد، وزارت امور خارجه ایران از تابستان ۲۰۱۱، اقدام به ارزیابی کلی و برپایی ارتباطات محرمانه با برخی از شخصیت های سیاسی جدید خارج از حلقه نزدیکان اسد کرده است. به گفته صالحی، این شخصیت هم از درون نظام و هم از میان اپوزیسون سوریه هستند.
ولایتی و دیدگاه آیت الله خامنه
ایعلی اکبر ولایتی مشاور آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران
در امور سیاست خارجی، در برخی از این جلسات شرکت کرد.
در یکی از جلسات ولایتی ابراز عقیده کرد که فروپاشی نظام اسد به برپایی دولتی سنی مذهب تابع پادشاهی سعودی در سوریه خواهد انجامید.
به گفته ولایتی، این سناریو شاید به افزایش تنش میان سنی ها و شیعیان و در نتیجه کاهش نفوذ منطقه ای ایران بینجامد. او خاطرنشان کرد که خامنه ای، نظام اسد را برگ برنده ای استراتژیک در منطقه به شمار می آورد که باید کمک های اقتصادی، امنیتی و مالی را برای آن فراهم آورد. ولایتی در عین حال اظهار داشت که این مساله نافی ضرورت آمادگی برای احتمال سرنگونی نظام حاکم بر سوریه نیست.
علاء الدین حسینی وزیر اقتصاد ایران در یکی از این جلسات درباره کمک های اقتصادی به سوریه سخن گفت. به گفته او به افرادی از "سپاه پاسداران" که تجربه بزرگی در دور زدن تحریم ها کسب کردند، اجازه داده شد تا اقدام به ارائه کمک و مشورت اقتصادی به نظام بشار اسد کنند.
در یکی از جلسات ولایتی ابراز عقیده کرد که فروپاشی نظام اسد به برپایی دولتی سنی مذهب تابع پادشاهی سعودی در سوریه خواهد انجامید.
به گفته ولایتی، این سناریو شاید به افزایش تنش میان سنی ها و شیعیان و در نتیجه کاهش نفوذ منطقه ای ایران بینجامد. او خاطرنشان کرد که خامنه ای، نظام اسد را برگ برنده ای استراتژیک در منطقه به شمار می آورد که باید کمک های اقتصادی، امنیتی و مالی را برای آن فراهم آورد. ولایتی در عین حال اظهار داشت که این مساله نافی ضرورت آمادگی برای احتمال سرنگونی نظام حاکم بر سوریه نیست.
علاء الدین حسینی وزیر اقتصاد ایران در یکی از این جلسات درباره کمک های اقتصادی به سوریه سخن گفت. به گفته او به افرادی از "سپاه پاسداران" که تجربه بزرگی در دور زدن تحریم ها کسب کردند، اجازه داده شد تا اقدام به ارائه کمک و مشورت اقتصادی به نظام بشار اسد کنند.
توصیه های اخیر جلیلی و
طائببرپایه اطلاعات رسیده، جلیلی در یکی از آخرین جلسات، دیدگاه خود
را این گونه خلاصه کرد: "بیم اصلی از خلا سیاسی است که با سرنگونی نظام اسد به وجود
می آید. دیگر کشورها همچون ترکیه و ایالات متحده آمریکا سعی خواهند کرد تا این خلا
را پر کنند. به طور حتم این کشورها برای تاثیرگذاری بر رهبران جدید سوریه و دور
کردن آن ها از ایران تلاش خواهند کرد. سرنگونی نظام حاکم بر سوریه می تواند کانال
رساندن اسلحه و دیگر کمک ها به حزب الله لبنان را ببندد. این می تواند خسارتی مضاعف
برای ایران در پی داشته باشد."
جلیلی افزود: "در درازمدت به نظرمی رسد ادامه ارائه کمک به اسد بی معنی باشد. از همین رو پیشنهاد من این است که حتی به بهای تاثیر بر ادامه کمک ها به نظام اسد، باید به افرادی نزدیک شد که جانشین او خواهند بود."
اینجا بود که حسین طائب پاسخ داد: "این عین خطا است، پیشنهاد من درست عکس این است."
جلیلی افزود: "در درازمدت به نظرمی رسد ادامه ارائه کمک به اسد بی معنی باشد. از همین رو پیشنهاد من این است که حتی به بهای تاثیر بر ادامه کمک ها به نظام اسد، باید به افرادی نزدیک شد که جانشین او خواهند بود."
اینجا بود که حسین طائب پاسخ داد: "این عین خطا است، پیشنهاد من درست عکس این است."
تماس های محرمانه
تهران-واشینگتنبه نظر می رسد حتی اگر نظام بشار اسد در مرحله کنونی،
بر تمام مخالفان خود چیره شود، اما با توجه به خون های ریخته شده، جدایی های به
وجود آمده و خرابی های تحمیل شده بر کشور، این نظام به مرور از درون فروخواهد
پاشید. از این رو نظام جمهوری اسلامی اکنون در وضعیتی قرار گرفته که به وضوح نمی
داند باید چه سیاستی را در قبال سوریه پیش گیرد، به ویژه آن که اختلاف هایی بر سر
این موضوع در میان شخصیت های نظام حاکم بر ایران وجود دارد.
خبرهایی وجود دارد مبنی بر این که گفت و
گوی جدی میان واشینگتن و تهران برقرار شده است، گفت و گویی که به مرحله پیشرفته ای
رسیده است. این گفت و گو در چند زمینه صورت می گیرد: "پرونده اتمی ایران و نقش این
کشور در خلیج، افغانستان، سوریه و حمایت از تنگه هرمز."
شاید سخنان اخیر مقام های اسرائیلی در تهدید ایران به حمله قریب الوقوع نظامی به نیروگاه های اتمی این کشور، تعیین استراتژی جنگ و گمانه زنی درباره مدت زمان آن، در راستای فشار بر تهران به منظور توافق هرچه سریعتر با واشینگن و دادن امتیازهایی درباره سوریه و پرونده اتمی باشد؛ چرا که اسرائیل در خصوص عزم برای اقدام جدی، از تبلیغات پیش از آن پرهیز کرده و اقدام هایش معمولا ناگهانی است؛ مگر این که این بار خلاف آن عمل کند. باید توجه داشت فشار تحریم ها و اقتصاد بحرانی ایران، فشاری دوچندان بر نظام این کشور تحمیل کرده است.
اما سوریه تمام تخم مرغ های خود را در سبد ایران گذاشته است. ایران اما می داند که پس از سوریه خود هدف خواهد بود. از همین رو کانال های محرمانه را با واشینگتن گشوده، است. اکنون هم به طور کژدار و مریض تلاش می کند دست خود را از "خون سوری ها" بشوید.
اما آیا نظام ایران تصمیم نهایی خود را گرفته است؟ کدام راه را در پیش خواهد گرفت؟ این پرسشی است که در روزهای آینده باید پاسخ آن را دریافت.
(العربیه ۲۷ مرداد ۱۳۹۱)
شاید سخنان اخیر مقام های اسرائیلی در تهدید ایران به حمله قریب الوقوع نظامی به نیروگاه های اتمی این کشور، تعیین استراتژی جنگ و گمانه زنی درباره مدت زمان آن، در راستای فشار بر تهران به منظور توافق هرچه سریعتر با واشینگن و دادن امتیازهایی درباره سوریه و پرونده اتمی باشد؛ چرا که اسرائیل در خصوص عزم برای اقدام جدی، از تبلیغات پیش از آن پرهیز کرده و اقدام هایش معمولا ناگهانی است؛ مگر این که این بار خلاف آن عمل کند. باید توجه داشت فشار تحریم ها و اقتصاد بحرانی ایران، فشاری دوچندان بر نظام این کشور تحمیل کرده است.
اما سوریه تمام تخم مرغ های خود را در سبد ایران گذاشته است. ایران اما می داند که پس از سوریه خود هدف خواهد بود. از همین رو کانال های محرمانه را با واشینگتن گشوده، است. اکنون هم به طور کژدار و مریض تلاش می کند دست خود را از "خون سوری ها" بشوید.
اما آیا نظام ایران تصمیم نهایی خود را گرفته است؟ کدام راه را در پیش خواهد گرفت؟ این پرسشی است که در روزهای آینده باید پاسخ آن را دریافت.
(العربیه ۲۷ مرداد ۱۳۹۱)
