Samstag, 8. September 2012

نقش عراق در قاچاق اسلحه ایران به سوریه



رضا تقی زاده/رادیو فرانسه

صدور اسلحه توسط ایران یکی از اهرم‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی است و در خدمت افزایش نفوذ منطقه ای تهران صورت می‌گیرد. ایران نه تنها استفاده از این اهرم را کاهش نداده که در مواردی مشخص، که سوریه نمونه بارز آن است، حتی به بهای استقبال از مخاطرات امنیتی، تلاشهای گذشته را افزایش نیز داده است.

مقامات رسمی آمریکا روز چهارشنبه هفته جاری اظهار داشتند که ایران با استفاده از پروازهای مسافری دربست، (چارتر) از ماه ژوئیه ارسال محموله‌های اسلحه قاچاق به مقصد سوریه، با استفاده از راهروی هوایی عراق را از سر گرفته است. هفته گذشته روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز طی مقاله ای مدعی شده بود که ارسال اسلحه قاچاق ایران با استفاده از هواپیماهای شرکت هوایی ماهان صورت میگرد.

مطابق بند پنج قطعنامه شماره 1747 شورای امنیت که در ماه مارس سال 2007 به تصویب رسیده، با توسل به بند 41 از فصل هفتم منشور ملل متحد، ارسال هر نوع سلاح از سوی ایران منع شده است. از کلیه کشورهای عضو سازمان ملل نیز خواسته شده که در اجرای این قطعنامه همکاری لازم را به عمل آورند.

در ابتدای سال جاری مسیحی دولت عراق مدعی شد جمهوری اسلامی به آنها اطمینان داده که از آسمان آن کشور برای ارسال اسلحه به مقصد سوریه استفاده نمی شود و محموله های ارسالی تنها منحصر به "کمکهای انسان دوستانه" است.

ایران در سال 2005 یک پیمان دفاعی و امنیتی با رژیم کنونی دمشق به امضاء رسانده و هرگز حمایت کامل خود را از رژیم اسد پنهان نساخته است.

نداشتن توانایی یا تمایل؟

عراق فاقد نیروی هوایی است و هواپیماهای جنگنده آمریکا نیز همزمان با خروج نیروهای نظامی آن کشور، عراق را ترک کرده اند. به این ترتیب آسمان عراق عملا بروی هواپیماهای عبوری ایران گشوده است.

پاتریک ونترل سخنگوی وزارت خارجه آمریکا دو روز پیش طی سخنانی در این زمینه، خواستار قطع کمکهای مالی، اطلاعاتی و تسلیحاتی تهران به رژیم بشار اسد شد.

تامی ویه تو سخنگوی کاخ سفید گفته است که بغداد در گذشته به دولت آمریکا اطمینان داده که در اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت همکاری خواهد کرد، و واشنگتن انتظار دارد که این همکاری همچنان ادامه یابد.

فارغ از علاقمندی و یا مخالفت دولت مالکی نسبت به قطع یا ادامه قاچاق اسلحه توسط ایران به سوریه، عراق فاقد ظرفیت نظامی لازم برای بازداشتن ایران از مبادرت به پروازهای مشکوک است.

مناسبات دوستانه و نزدیک دولت نوری مالکی با تهران و حمایت غیرمستقیم آن از رژیم اسد، موضع واقعی بغداد را در رابطه با ارسال اسلحه از مبدا تهران به مقصد دمشق تا حدودی مبهم می‌سازد.

دولت بغداد در سال 2008 قراردادی تحت عنوان "مشارکت" با آمریکا به امضاء رسانده که بر اساس آن موظف به حفظ مناسبات دوستانه با واشنگتن و انجام همکاری های امنیتی با ایالات متحده است.

فشارهای محافل دست راستی

سناتورهای عضو حزب جمهوری خواه آمریکا در رابطه با مسائل سوریه، دولت اوباما را به ضعف رهبری و نداشتن قاطعیت متهم ساخته و ارزش جان از دست رفته 4500 سرباز آمریکایی و بیش از 4 هزار میلیارد دلار هزینه های آن کشور در عراق را زیر سوال برده اند.

در تقابل با ارزیابی دولت آمریکا مبنی بر اینکه "زمان به نفع مخالفان اسد در جریان است"، نمایندگان جمهوری خواه، منجمله سناتور گراهام، نقش ایران در طولانی تر شدن جنگ داخلی در سوریه را مورد اشاره قرار می‌دهند. طی هفده ماه گذشته بیش از 22 هزار نفر طی درگیری‌های داخلی در سوریه به قتل رسیده اند.

واکنش تازه دولت آمریکا در مورد گزارش روزنامه نیویورک تایمز دایر بر از سر گرفته شدن ارسال اسلحه از ایران به مقصد سوریه نیز در رابطه با چنین انتقاداتی صورت گرفته است.

سوابق ارسال اسلحه

در اجرای پیمان امنیتی و دفاعی با دمشق و علیرغم ممنوعیت های قانونی برای صادرات اسلحه و مهمات به خارج، تهران در گذشته با توسل به روشهای پنهانی و قاچاق، به ارسال محموله‌های نظامی برای سوریه مبادرت نموده است.

پیش از شروع بهار عربی و سرایت موج آزادی‌خواهی به سوریه، محموله‌های نظامی ایران از مسیر کانال سوئز ، استفاده از تسهیلات بندری قبرس و مسیر هوایی ترکیه به مقصد سوریه ارسال می‌شد.

در ماه ژانویه سال 2009 نیروی دریایی آمریکا یک کشتی باری روسی به نام مونچی گورسکی را در دریای سرخ و در مسیر رسیدن به سوریه متوقف کرد.

کشتی مزبور پرچم قبرس را حمل می‌کرد و توسط جمهوری اسلامی اجاره شده بود. نیروی دریایی آمریکا در اقدام به متوقف ساختن کشتی روسی، به نقض قطعنامه 1747 شورای امنیت و ممنوعیت قانونی ایران برای صدور اسلحه استناد کرد.

کشتی یاد شده بجای سوریه به قبرس منتقل شد. بنا بر گزارش روزنامه وال استریت جورنال در کشتی یاد شده مقادیر قابل ملاحظه ای مواد انفجاری مورد استفاده برای ساخت گلوله خمپاره و توپ، و پوشش خارجی گلوله های توپ 125 و 130 میلیمتری بدست آمد.

در ماه اکتبر سال 1991 یک فروند کشتی باری کره شمالی بنام موپو در حال حمل موشکهای نوع اسکاد و ابزار یدکی آنها به مقصد سوریه در کانال سوئز متوقف، و به کشور کره بازگردانده شد.

محموله یاد شده در ماه مارس سال 1992 توسط دو کشتی بارکش کره ای موسوم به دایی هونگ هو و دایی هونگ دان، در حالی که توسط کشتی‌های نظامی آمریکا همراهی می‌شد، در بندرعباس تخلیه شد.

در آن زمان قطعنامه 1747 به تصویب نرسیده بود. گفته شد که محموله
یاد شده متعاقباً به سوریه ارسال شد.

در ماه اوت سال 1993 یک فروند کشتی باری چینی موسوم به یین‌هه که مشکوک به حمل مواد مورد استفاده در تولید سلاحهای شیمیایی به مقصد ایران بود متوقف و مجبور به پهلو گرفتن در عربستان سعودی شد.

ارسال اسلحه برای دشمنان آمریکا

طی سالهای اخیر دست ایران در تعداد دیگری از تلاشهای مشابه بمنظور صدور اسلحه از راه دریا و هوا و عبور از خاک کشور سوم برای دشمنان آمریکا و اسرائیل دیده شده است.

در ماه مه و دسامبر سال 2001 دو قایق بزرگ خصوصی بنامهای سنچوری ( قرن) و کالیپو توسط اسرائیل متوقف شدند. ایران بدنبال این رویدادها و بخصوص در جریان متوقف ساختن کشتی کاترینا در دریای سرخ متهم به تلاش برای ارسال 50 تن اسلحه برای فلسطینیان شد.

در سال 2006 اسرائیل ایران را به ارسال اسلحه برای شیعیان لبنان از راه ترکیه متهم ساخت. این اتهام زمانی اعتبار بیشتری بدست آورد که در ماه مه سال 2007 یک ترن در جنوب شرقی خاک ترکیه توسط کردهای پ ک ک از خط خارج شد و بعد از بازرسی در درون آن محموله های اعلام نشده سلاحهای پرتابی و سلاحهای سبک ایرانی کشف شد. مقصد نهایی این سلاحها سوریه بود.

اسلحه برای آفریقا و آمریکای لاتین

علاوه بر ارسال سلاحهای غیر قانونی برای سوریه، حزب الله لبنان و فلسطینیان، ایران متهم به ارسال اسلحه قاچاق برای کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین نیز بوده است.

در ماه نوامبر سال 2010 یک محموله اسلحه قاچاق ایرانی که از بندرعباس بارگیری شده بود در نیجریه کشف شد. وزیر خارجه وقت ایران منوچهر متکی در مورد موضوع یاد شده اظهار بی اطلاعی کرد.

دولت نیجریه موضوع را به شورای امنیت گزارش داد و یک فرد ایرانی بنام عظیم آقاجانی به اتهام مشارکت در تدارک این محموله قاچاق دستگیر شد.

در سال 2010 مناسبات سیاسی ایران با تعدادی از کشورهای آفریقایی، منجمله سنگال و نیجر، به دلیل تلاش برای ارسال اسلحه قاچاق قطع شد. یک سال پیش از آن یک کشتی ایرانی متهم به حمل اسلحه در آبهای سودان هدف قرار گرفت و غرق شد.

در ماه ژانویه و فوریه سال 2009 نیروی هوایی اسرائیل دو کامیون حامل بار را که گفته شد برای سازمان حماس اسلحه ایرانی حمل می‌کرده هدف قرار داد.

در ماه ژانویه سال 2009 ترکیه یک محموله اسلحه قاچاق ایران را در بندر مرسین کشف کرد. محموله کشتی یاد شده توسط کامیون از ایران بارگیری شده و مقصد نهایی آن ونزوئلا بود.

صدور اسلحه (قاچاق) توسط ایران یکی از اهرمهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی است و در خدمت افزایش نفوذ منطقه ای تهران صورت می‌گیرد.

با وجود منع قانونی ناشی از تصویب قطعنامه های شورای امنیت، ایران نه تنها استفاده از این اهرم و ارسال اسلحه به خارج را کاهش نداده که در مواردی مشخص، که سوریه نمونه بارز آن است، حتی به بهای استقبال از مخاطرات امنیتی خاص، تلاشهای گذشته را افزایش نیز داده است.

در طول ماههای اخیر مخالفان بشار اسد به موشکهای شانه-حمل ضدهواپیما از نوع استینگر دست یافته اند. از این لحاظ، در صورت ادامه حمل محمولات اسلحه از آسمان عراق، ممکن است هواپیماهای مسافری ایران (شرکت ماهان) که متهم به اقدام برای حمل مهمات و اسلحه برای نیروی های بشار اسد است، توسط مخالفان اسد در آسمان سوریه هدف قرار گیرند.